Şu anda dünya finans merkezinin zirvesinde hangi şehir var desem bana şu şekilde cevap verirdiniz; Eğer uluslararası kabul gören para birimi dolar ise zirvedeki şehir Amerika Birleşik Devletleri’nde bir yer olmalıdır. Evet cevap doğru. Dünya finans merkezleri sıralamasının başında New York şehri yer almaktadır. Tabi ki bu durumun saiklerinden biri Dolar’ın küresel bir para birimi olması. Doların küresel bir para birimi olarak kabul görmesinin üzerinden sadece 78 yıl geçti. 1944 yılında, tarihe Bretton Woods Anlaşması olarak geçen Birleşmiş Milletler Uluslararası Para Anlaşması ile dolar, küresel bir değiş tokuş aracı olarak kabul gördü. Lakin unutmayalım ki, başkenti İstanbul olan Bizans İmparatorluğu’nun altını, yaklaşık 800 yıl küresel bir para birimi olarak kullanıldı.
City of London (Londra Finans Merkezi) ve Z/Yen tarafından son olarak yayımlanan Global Finansal Merkezler indeksine göre sırasıyla New York, Londra, Singapur, Hong Kong ve San Francisco ilk 5’te yer almaktadır. Bu listede İstanbul 77. sırada yer alırken kendisinden bir sıra önde 1 milyon 200 bin nüfuslu Kıbrıs Rum Kesimi gelmektedir. Hatta çok daha can sıkıcı bir durum ise 3 sıra önümüzde 74. sırada Liechtenstein’ın yer almasıdır. Liechtenstein, sadece 39 bin insanın yaşadığı Avrupa’nın mikro devletlerinden biridir. Şunu da artı parantez belirtmek gerekir. İstanbul, bir önceki yıla göre 13 basamak kaybederek bu sıraya geriledi. Peki bu sırayı oluşturan parametreler nelerdir?
Raporu hazırlayan kurul, 5 temel başlık altında değerlendirmesini yapmaktadır. İş çevresi, insan gücü, altyapı, finansal sektör gelişimi ve itibar bu 5 başlığı oluşturmaktadır. Derinlemesine inildiğinde her başlığın altında detay başlıklar yer almaktadır. Örneğin, altyapı başlığının altında ulaşım, sürdürülebilirlik, tesis ve bilgi teknolojileri altyapısı gibi farklı alt başlıklar bulunuyor. Aynı şekilde insan gücü başlığının altında “İngilizce konuşan çalışan sayısı” da bir parametre olarak hesaplamaya dahil edildi. “Ne kadar itibarlı ve tanınmış bir şehir”, “diğer finans merkezleri ile bağlantısı ne kadar kuvvetli” gibi konular da hesaplamanın içinde yer alıyor. Anlayacağınız en ince detaya kadar inilmiş güzel bir rapor.
Aynı ekip, fintech indeksi üzerine de bir rapor hazırladı. Fintech merkezleri sıralamasında New York yine birinci iken sırasıyla San Francisco, Los Angeles, Londra ve Şangay ilk beşte yer alıyor. İstanbul bu listede bir tık daha iyi durumda. Geçen yıla göre 14 sıra gerilemesine rağmen 64. sırada kendine yer buldu. Fintechlerin çalışma alanlarına da bir parantez açmak gerekir. Özellikle Büyük Veri, Ödeme Sistemleri ve Siber Güvenlik alanları fintech sektörünün yaklaşık %50 hacmini oluşturuyor. Aşağıdaki tabloda tüm alanları görebilirisiniz.
| Areas | Rate |
| Big Data Analytics | 15% |
| Trading Platforms | 10% |
| Personal Financial Management | 8% |
| Peer to Peer Lending | 5% |
| Payment Transaction Systems | 16% |
| InsureTech | 7% |
| Distributed Ledgers | 5% |
| Cyber Security | 15% |
| Cyber Currencies | 8% |
| Credit and Risk Modelling | 11% |
FinTech Faaliyetinin En Önemli Alanları
Bu kadar bilgi ve açıklamadan sonra gel gelelim ana konumuza. İstanbul, Dünya Finans merkezleri arasında zirveyi zorlayabilir mi? Ezcümle ifade etmek gerekirse, kısa vadede imkansız orta vadede çok zor uzun vadede olabilir. Çoğumuzun takip ettiği gibi Ümraniye’de devam eden İstanbul Finans Merkezi inşaatı bulunuyor. Eğer yakından incelediyseniz City of London denilen nam-ı diyar Londra’daki para babalarının mekanını anımsatıyor. Aşağıdaki iki fotoğrafı da sizlerin yorumuna bırakıyorum.
Üstte İstanbul Finans Merkezi, Altta City of London
Hesaplama yapılan parametrelerden biri hatırlayacağınız gibi altyapıydı. İstanbul Finans Merkezi işte bu altyapı projelerinden birisi. Ancak sadece binaları yapmak ile bu iş olmuyor. Rakipler zorlu ve neredeyse her şehir parayı kendine çekmek istiyor. Bu durumda İstanbul’un avantajlı olduğu yönler de var dezavantajlı olduğu yönler de. Şimdi sırayla bunlara bakalım;
Avantajları:
- İstanbul Finans Merkezi inşaatının tamamlanması
- Hem Avrupa yakasında hem Anadolu yakasında modern havaalanlarının bulunması
- Genç insan kaynağı
- Dijital bankaların lisans almaya başlayarak ekosistemi çeşitlendirmesi
- E-Ticaret konusunda yetkin şirketlerin bulunması
- Devlet kanadında regülasyonların hızlı bir şekilde ele alınması
- Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisinin oluşturulması
- BDDK’nın mevcudiyeti
- Türkiye’nin 85 milyonluk nüfusa sahip olması
Dezavantajlar;
- Nitelikli yurttaşların yurtdışına gitme isteği
- Yunanistan ve Suriye ile aramızdaki jeopolitik durum
- Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından müttefik değil hasım olarak görülmeye başlanması
- Yüksek enflasyon sebebiyle stabil fiyatlama yapılamaması
- Yakın coğrafyada Dubai, Abu Dabi, Tel Aviv gibi rakip finans merkezlerin bulunması
- Avrupa’nın vize uygulamaya devam etmesi
Son söz olarak şunu söylemek isterim; mevcut yatırımlar ve işleyiş İstanbul’u adım adım yukarı taşıyacaktır. Ancak ilk 20’de olması kısa vadede pek mümkün görülmüyor. Dolar bir gün yerini başka bir para birimine bırakırsa işte o zaman bu liste baştan aşağı değişir. Tabi o durumda kimin parası kullanılacaksa onun sırası gelmiş demektir.
